Zapewne każdy, kto choć raz przebywał w towarzystwie aktywnych lub byłych myśliwych, usłyszał słowo “sztucer”. I nawet jeśli zrozumieliśmy, że chodzi o karabinek lub karabin, to myśliwy w dalszym ciągu będzie obstawiał przy nazwie “sztucer”. Nie jest to jedynie kwestia przyzwyczajenia, uporu czy pewnego rodzaju identyfikacji z myślistwem. Różnic pomiędzy karabinem i sztucerem jest kilka, a w poniższym tekście przyrównamy broń myśliwską do broni sportowej.

Czym jest broń myśliwska?

Aby zrozumieć samą istotę sztucera i wskazać różnicę między tą bronią a karabinem sportowym, należy najpierw poznać ideę broni myśliwskiej. Do kategorii broni myśliwskiej zaliczymy absolutnie wszystko, co służy do polowania na zwierzynę: od prehistorycznych włóczni przez noże z głownią stałą aż po palną broń myśliwską. Jak można się domyślić, ostatnia z kategorii broni nie jest ogólnodostępna – konieczne jest uzyskanie zezwolenia, o czym powiemy więcej na końcu tekstu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz, broń myśliwska spełnia poniższe kryteria łącznie:

• Przy maksymalnym załadowaniu można oddać z niej nie więcej niż 6 pojedynczych strzałów;
• Przy broni samopowtarzalnej w magazynku mogą znajdować się co najwyżej 2 naboje;
• Energia pocisku w odległości 100 metrów od wylotu lufy musi być nie mniejsza niż 1000 J;
• Nie jest to broń krótka (pistolety, rewolwery), nawet jeżeli energia wystrzelonego pocisku i konstrukcja magazynka spełniają powyższe kryteria;

Sztucer a karabin – różnice

Już po pierwszych dwóch kryteriach zauważymy różnicę pomiędzy sztucerem a karabinem. Podczas gdy karabiny samopowtarzalne mieszczą w sobie 20 lub 30 naboi w magazynku + 1 w komorze, w sztucerach możliwe jest załadowanie naboi w układzie maksymalnie 5 + 1. Nie bez znaczenia jest też walor użytkowy – sztucery są z reguły nieco cięższe i mniej mobilne niż karabiny i karabinki, które muszą oferować doskonałe walory użytkowe na strzelnicy sportowej lub polu walki. Nie są też rzadkością powtarzalne karabiny wyborowe, np. ASR Multi Caliber, gdzie możliwe jest załadowanie broni w układzie 10 + 1. Sztucera nie można klasyfikować do kolejnego grona – czyli karabinów snajperskich – z uwagi na mniejszy zasięg skuteczny. Przy karabinach snajperskich taki zasięg sięga od 100 do 2000 metrów, zaś przy sztucerach mówimy maksymalnie o 300-350 metrach. Jeśli zaś mowa o karabinkach sportowych, czyli popularnie zwanych kbks-ach, to w tym wypadku energia pocisku od wylotu będzie znacznie słabsza. Tak więc całkowicie uzasadnione jest oddzielenie sztucerów od innych karabinów. 

Co to jest i do czego służy sztucer?

Wiele osób uważa, że słowo “sztucer” pochodzi od niemieckiego “schiessen”, czyli “strzelać” lub “der Schuss”, czyli “strzał”. Geneza tego słowa wzięła się jednak od słowa “stutzen”, czyli obcinać, a jest to nawiązanie do skróconej lufy względem łoża broni, za które nie wystawała.Sztucer to specyficzny rodzaj myśliwskiej broni palnej, który w świecie sportowym można byłoby przyrównać do karabinka wyborowego. Sama palna broń myśliwska stanowi jedynie wycinek ogółu broni palnej, ograniczony do jednostek jednostrzałowych, powtarzalnych i samopowtarzalnych. Nie spotkamy tu modeli samoczynnych czy też samoczynno-samopowtarzalnych, bo i po co myśliwemu broń maszynowa. Strzał myśliwego musi być precyzyjny, zadany z dokładnością i pewnością i właśnie takie wymagania stawia się przed sztucerem. Sztucer posiada lufę gwintowaną, której zadaniem jest ustabilizowanie toru lotu pocisku, szczególnie na dłuższe odległości. Stosuje się go do polowania na grubą zwierzynę łowną, np. łosie, jelenie, dziki. Nie strzela się z nich do ptactwa – do tego zadania służy dubeltówka lub bok (także poprawny zapis: bock), gdzie miotany jest drobny śrut. 

Pozwolenie na broń myśliwską

Pozwolenie na broń to jedna z najczęstszych przyczyn, dla których nowe osoby zapisują się do klubów sportowych czy kół myśliwskich. Chociaż w Akademii Obrony Saggita nie ma możliwości uzyskania pozwolenia na broń myśliwską (możliwość ta dotyczy jedynie broni sportowej), to znane nam są procedury kwalifikacyjne. Podstawą jest zapisanie się do lokalnego koła łowieckiego, by uzyskać status członka Polskiego Związku Łowieckiego. Następnie należy złożyć wniosek o odbycie stażu w kole łowieckim wraz z kursem – staż trwa 12 miesięcy, kurs około 2-3 miesięcy i pozwala zgłębić tajniki łowiectwa. Po tym okresie, który będzie dla Ciebie nieustannym szkoleniem, możesz przystąpić do egzaminu łowieckiego. Składa się on z trzech części – egzaminu pisemnego (100 pytań, minimum 80% poprawnych odpowiedzi), egzaminu ustnego (3 pytania oceniane w skali od 1 do 5, minimum 9 punktów za całość) oraz egzaminu praktycznego. Po pomyślnym zaliczeniu egzaminu możliwe jest już posługiwanie się bronią myśliwską, ale jeszcze nie jej posiadanie. Aby stać się właścicielem broni myśliwskiej, należy odbyć badania lekarskie, w tym też badania psychologiczne oraz złożyć wniosek do Wydziału Postępowań Administracyjnych o wydanie pozwolenia i promesy na zakup broni.